آموزش فلسفه برای کودکان
چرا خدا رو نمیشه دید؟ چرا باید بریم مدرسه؟ چرا آدما می‌خوابن؟ و هزاران چرای دیگر سوالاتی است که اغلب کودکان در سنین قبل از مدرسه شروع به پرسیدن آن می‌کنند. احتمالا شما به عنوان یک پدر و مادر موفق و با حوصله می‌خواهید تا به آنان برای پاسخ دادن به سوالات بزرگشان کمک کنید. ما چند راه برای تشویق کردن فیلسوف کوچک شما پیدا کردیم که برای پاسخ دادن به سوالاتش مفید خواهد بود.
همه والدین می‌دانند که بچه‌ها علاقه بی انتهایی به کلمه “چرا؟” دارند. مثلا سوالی مانند “چرا من باید بچه خوبی باشم؟” شاید در ابتدا کمی کودکانه بنظر برسد اما در حقیقت سوال یک فیلسوف بزرگسال هم می‌تواند باشد.
کودکان تازه به این جهان قدم گذاشته و به همین دلیل سوالات بسیار زیادی درباره آن دارند. این کنجکاوی طبیعی در آنان است که باعث می‌شود تا از جهان ما فلاسفه‌ای مانند ملاصدرا و سقراط متولد شود. پس چه بهتر که از این کنجکاوی نهایت استفاده را ببرید و کودکتان را در منزل کمی با فلسفه آشنا کنید.
ضرورت تدریس فلسفه به کودکان
مطالعه کردن درباره چگونگی زندگی بشر بر روی این کره خاکی موجب می‌شود تا فرزند شما ارزش زندگی کردن خود را بیشتر بداند، سطح بالاتری از درآمدزایی را داشته باشد و شهروند بهتری برای جامعه‌اش باشد. فکر کردن درست، تحمل نظر مخالف، صحبت کردن در جمعیت تنها سر سوزنی از فواید بسیار آموزش فلسفه به کودکان محسوب می‌شود.
اما مهم‌ترین چیزی که فلسفه به کودک شما می‌دهد سوال پرسیدن است. به گفته ارزش هیچ چیزی قبل از زیر سوال بردن آن چیز پیدا نمی‌شود. کودک شما با سوال پرسیدن درباره زندگی حتما ارزش آن را خواهد شناخت و زندگی مفیدتری نسبت به سایرین خواهد داشت. آموزش فلسفه باعث می‌شود تا کودک شما به این فکر کند که چطور می‌تواند زندگی بهتری برای خودش ایجاد کند.
سایرین این مقاله را دوست داشته‌اند: سن مناسب آموزش موسیقی برای کودکان
چطور به فرزندم فلسفه بیاموزم؟
این کار می‌تواند شروع بسیار ساده‌ای داشته باشد. معمولا این کار با تعریف کردن یک داستان شروع می‌شود. یک نمونه از داستان‌های فلسفی را در اینجا برای شما بازگو کرده‌ایم و در ادامه نیز لینک موارد بیشتر را قرار می‌دهیم.
یک نمونه داستان فلسفی
شهر بزرگی به نام سردین بود که مردم شهر، از صبح تا شب اونجا کاری می‌کیردن و زحمت می‌کشیدن اما باز فقیر بودن. این شهر یه حاکم خیلی بد داشت که مردم ان رو دوست نداشتند.همه مردم شهر می‌دونستند که پادشاه زورگو می‌خواد همه وسایل مردم رو بگیره برای خودش. واسه همین کوچیک و بزرگ شهر تا پادشاه رو می‌دیدن فرار می‌کردن.
یه روز که پادشاه داشته برای شکار خارج از شهر می‌رفته، سربازهاش جلوتر می‌تاختن و مردم رو فراری می‌دادن.
این میون پادشاه می‌دید که همه دارن فرار می‌کنن. چشمش به چند تا بچه افتاد که داشتن بازی می‌کردن.
وقتی سربازای پادشاه به بچه‌ها رسیدن، همۀ بچه‌ها پا به فرار گذاشتن؛ غیر از یه نفر! پادشاه خیلی تعجب کرد، نزدیکتر اومد و داد زد: «چرا فرار نکردی!»
کودک با تعجب جواب داد: «برای چی فرار کنم؟»
پادشاه با غرور گفت: “مگه نمیدونی من پادشاه بزرگ این سرزمینم؟” کودک بدون این که بترسه با آرامش گفت:” نه من راه شما را گرفتم و نه شما راه من رو! برای همین هم فرار نکردم و سر جای خودم موندم”
پس از خواندن داستان، کودکتان را راهنمایی کنید تا نکات پنهان شده در داستان را بیان کنند. برای مثال اگر کودک شما به جنبه شجاعت کودک در داستان فوق اشاره کرد می‌توانید بحث را در همین زمینه پیش ببرید. سوالاتی بپرسید که شجاعت را به چالش بکشد. مثلا:
ـ شجاعت یعنی چی؟
ـ چجوری بفهمیم کی شجاعه؟
ـ فرق بی ادبی و جسارت با شجاعت چیه؟
ـ شجاعت باعث دردسر هم میشه؟
چند داستان بیشتر در اینجا برای کودکان وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
تقریبا در تمام کتاب‌ها سوالاتی مانند داستان فوق وجود دارد. کتاب‌های کودکان اغلب چهارچوب‌های زندگی ما را به چالش می‌کشند که می‌تواند دست‌مایه مطرح کردن سوالات فلسفی برای شروع کار باشد.
در هنگام تعریف کردن داستان تلاش کنید تا با خلق احساسات ذهن کودک خود را برای پاسخ دادن به سوالات درگیر کنید. اگر فرزند شما با شخصیت اول داستان احساس رفاقت کند زمان بیشتری ذهنش درگیر افاقات داستان خواهد شد و در نتیجه برای پیدا کردن سوال بیشتر فکر خواهد کرد.
هدف شما از مطرح کردن این سوالات جواب دادن به آن‌ها نیست؛ بلکه هدایت آنان برای درست فکر کردن است. چیزی که شما باید در کودکی فرزندانتان به دنبال آن باشید در حقیقت فعال کردن پروسه فکر کردن در آنان است. چرا که امروزه با پیشرفت سریع تکنولوژی پروسه فکر کردن در میان انسان‌ها سطحی‌تر از قبل شده است. از این رو نیاز است تا با شروع به فکر کردن و سوالات فلسفی نرمش ذهنی برای فرزندتان ایجاد کنید.
منابع کمک آموزشی برای تدریس فلسفه به کودکان
هر چند که بزرگترین فیلسوف جهان مرحوم ملاصدرا در ایران متولد شده است اما این علم مانند سایر علوم انسانی در ایران با استقبال چندان خوبی روبرو نبوده است. آموزش فلسفه به کودکان نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. آموزش فلسه به کودکان در اروپا پرسابقه‌تر از ایران است.
اگر دنبال منابع کمک آموزشی برای آموزش فلسفه به کودکان می‌گردید و تسلط به زبان انگلیسی دارید در منابع انگلیسی به نتایج بسیار بهتری خواهید رسید.مثلا سایت philosophy for children یک منبع آموزشی مناسب است که هم روال کار را کامل به شما توضیح می‌دهد و هم داستان‌ها و سوال‌ها و کتاب‌های بسیاری در آن وجود دارد.