راهکارهایی برای تقویت فن بیان
راز افرادی که در ارتباط برقرار کردن مهارت دارند، چیست؟ همه‌چیز به رساندن پیام مربوط است. اگر می‌خواهید ارتباطات مؤثری برقرار کنید، تسلط بر آنچه لازم است بگویید و چگونگی بیان آن، فاکتورهای مهمی هستند. در ادامه‌ی این مطلب یاد می گیریم چگونه فن بیان‌مان را تقویت کنیم و واضح‌تر صحبت کنیم.
اهمیت نفوذ کلام و فن‌بیان در زندگی
فن‌بیان و سخنرانی چیزهایی نیستند که این روزها مد شده باشد! برخلاف تصور بعضی‌ها که فکر می‌کنند چند سالی بیشتر نیست که آدم‌ها برای به کرسی نشاندن حرفشان خوب صحبت کردن را آموخته‌اند، اهمیت نفود کلام از همان روزهای اول که بشر به توانایی حرف زدن دست یافت، احساس شد.
هرچند سخنرانی به همان سرعت به مفهومی که امروز می‌شناسیم تبدیل نشد. اولین کتابی که با جزئیات درمورد سخنرانی و آموزش آن پرداخته است به ۴۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد. البته بیشتر تکنیک‌هایی که امروزه درمورد هنر نفوذ کلام و قانع کردن دیگران می‌دانیم به ارسطو، فیلسوف یونانی قرن سوم پیش از میلاد برمی‌گردد. نکته‌ی جالب در آموزش‌های ارسطو این است که تاریخ انقضای آنها نگذشته است و سخنرانان معروفی مانند جان اف کندی و مارتین لوتر کینگ هم از تکنیک‌های مشابهی برای افزایش نفوذ کلام خود استفاده می‌کرده‌اند و این نکات هنوز هم این روزها کاربرد دارند و قدیمی نشده‌اند.
اما اصلا چرا باید نفوذ کلام بیاموزیم؟ حداقل به این ۳ دلیل هرکسی باید تا حدی با فنون سخنرانی و نفوذ کلام آشنایی داشته باشد:
1. تقریبا هر کسی در زندگی‌اش در شرایطی قرار می‌گیرد که باید برای جمعی صحبت کند، بخواهد از عقایدش دفاع کند یا لازم باشد کسی را متقاعد کند. پس بهتر است خودمان را برای آن روز آماده کنیم.
2. کارمندان با هر سمتی که داشته باشند، بر اساس توانایی سخنرانی در جمع و مهارت‌های ارتباطی به عنوان یکی از مهمترین مهارت‌هایی که باید کسب کنند رتبه‌بندی می‌شوند و پیشرفت می‌کنند.
3. نفوذ کلام و توانایی متقاعد کردن دیگران با هر موقعیت اجتماعی که داشته باشید می‌تواند در کار شما، در زندگی‌تان یا حتی در دنیا تغییرات بزرگی ایجاد کند.
همه‌ی ما تا به‌حال با افرادی سَر و کار داشته‌ایم که صدای‌شان خیلی گوش خراش، نازک یا مصنوعی بوده است. صحبت کردن بعضی افراد آنقدر ناخوشآیند است که پیام گفته شده را کاملا خراب می‌کند. شما در چند قدم می‌توانید کیفیت، لحن، حالت بیان و صدای‌تان را بهتر کنید. فقط به دانستن چند فوت‌و‌فن ساده و تمرین آنها نیاز دارید. از فرصت استفاده کنید تا صدای‌تان، توانایی متقاعد کردن افراد و تعهدتان به متنی که می‌خوانید را تقویت کنید. این یعنی کسب‌وکار و میزان رضایت مشتری‌های‌تان ارتقا می‌یابد و خدمات شما را بیشتر به دیگران توصیه می‌کنند. حتی با اینکار می‌توانید سخنرانی حیرت‌انگیزی داشته باشید.
۱. شمرده صحبت کنید
با هر صدا و سرعتی که صحبت می‌کنید، «وضوح» کلید موفقیت‌تان است. شنونده باید قادر باشد تمام کلمات را بشنود، بنابراین هر عبارت مبهمی می‌تواند این وضوح را از بین ببرد. درست صحبت کردن را با تلفظ و ادای صحیح کلمات تمرین کنید. کِیتی شوارتز، مدیر شرکت دورام، در کارگاهی که با موضوع بهبود مهارت سخنرانی و تقویت فن بیان برای کسب‌وکار در کالیفرنیای شمالی برگزار شد، به نکته‌ی مهمی اشاره کرده است: «یکی از کارهایی که می‌توانید انجام دهید تا وضوح کلام‌تان را بیشتر کنید، کم کردن سرعت است.» افراد وقتی نگران هستند یا درباره‌ی آنچه می‌گویند تردید دارند، تمایل دارند سریع صحبت کنند. همچنین او می‌گوید: «شمرده صحبت کردن نه‌تنها فهم شنونده را از صحبت‌های شما تقویت می‌کند، بلکه باعث می‌شود مطمئن و آرام به نظر برسید.» معیاری خوب وجود دارد تا کیفیتِ سرعت صحبت‌تان را ارزیابی کنید، فرض کنید که شماره تلفنی را می‌خوانید، فردی که گوشش با شماست، باید بتواند آن را یادداشت کند. برای تمرین سرعتِ گفتار، رشته‌ی بلندی از اعداد را بخوانید و حین انجام این کار آنها را در هوا یادداشت کنید. این تکنیک برای رسیدن به ضرب آهنگی عالی است و اینگونه می‌توانید نفوذ کلام داشته باشید.
۲. با اعتمادبه‌نفس صحبت کنید
« اِاِ…، سلام به همگی…، اسم من، اِاِ…، امینه.»
متأسفانه باید بگویم کسی به ادامه‌ی این سخنرانی گوش نمی‌کند. این مثال نشان می‌دهد که چگونه نداشتن اعتمادبه‌نفس به همه‌چیز لطمه می‌زند، مخصوصا به صدای‌تان.
احساس کنید حرفی که می‌زنید، متعلق به خودتان است. با تمام اعتمادبه‌نفسی که در دنیا وجود دارد، صحبت کنید. فرض کنید می‌خواهید با کاراته‌بازی، تعدادی بلوک محکم را بشکنید. اندکی تردید باعث می‌شود به جای بلوک‌ها دست‌های شما بشکنند.
۳. به چیزی که می‌گویید اعتقاد داشته باشید
نکته‌ی قبل در مورد اعتمادبه‌نفس موقع صحبت کردن بود و این نکته درمورد ارتباطی است که شما با موضوعی که درمورد آن صحبت می‌کنید برقرار کرده‌اید: باید خودتان چیزی که می‌گویید را باور داشته باشید.
وقتی با اشتیاق صحبت می‌کنید، مردم تفاوت را حس می‌کنند. شاید این نکته، بسیار لطیف و کمی نامحسوس باشد اما در حقیقت وقتی در متن‌تان طنین‌انداز شود، صدای‌تان قابل باور‌تر و متقاعد‌کننده‌تر به نظر خواهد رسید و این یکی از راه‌های تقویت قدرت بیان است.
۴. خودپرستی را کنار بگذارید
مایک تایسون می‌گوید: باید در زندگی فروتن باشید، اگر فروتن نباشید، زندگی شما را فروتن می‌کند.
برای تقویت این مورد می‌توانید خودتان را با افرادی احاطه کنید که بهتر از شما هستند. می‌توانید از هم‌جواری با آنها درس‌های زیادی یاد بگیرید که از روش های دیگر، آموختن این درس‌ها امکان پذیر نیست و مهارت‌تان را ارتقا دهید. در کلاس‌ها و کارگاه‌هایی شرکت کنید که از افرادی تشکیل شده است که در حرفه‌شان از شما بهتر هستند. به تجربیات‌شان گوش کنید، ممکن است سخت باشد اما قطعا به بهتر شدن‌تان کمک می‌کند.
۵. با صدای‌تان با ملایمت رفتار کنید
برخلاف یک نوازنده‌ی گیتار، پیانو یا طبل، هنگام سخنرانی، ابزار کار شما بدن‌تان است. ببینید چطور نوازنده‌های حرفه‌ای از آلات موسیقی‌شان نگهداری می‌کنند. باوسواس آن را تمیز، از آن محافظت، قطعات شکسته‌اش را تعمیر و در جای خوب و راحتی از آن نگهداری می‌کنند.
شما چطور با ابزار کارتان رفتار می‌کنید؟ برای نگهداری، مراقبت و حفاظت از طراوتش چه کارهایی انجام می‌دهید؟
برای حفاظت از صدای‌تان این نکات را رعایت کنید:
نفس عمیق بکشید و با استفاده از الگوهای تنفسیِ مناسب، گام اول را در این راه محکم بردارید. کیت دِوُر، مؤسس توتال وُیس، می‌گوید: «اگر به‌جای تنفسِ عمیق شکمی، از راه سینه و سطحی تنفس صحیح داشته باشید، صدای‌تان ضعیف‌تر و وحشت‌زده به‌نظر می‌رسد، همچنین این کار می‌تواند باعث کشش غیرضروری تارهای صوتی‌تان شود. وقتی اضطراب و استرس دارید یا وحشت‌زده هستید شاید کمی سخت باشد یادتان بماند نفس عمیق بکشید، اما نفس‌های آرام، عمق صدای‌تان را بهبود می‌بخشد و به شما کمک می‌کند مطمئن‌تر به نظر برسید. «
حتما با فواید نوشیدن آب آشنا هستید. زیاد آب بنوشید. دِوُر می گوید: «سیراب نگه داشتن بدن به کیفیت صدای‌تان کمک بسیاری می‌کند.» اگر در طول روز قهوه، نوشابه یا نوشیدنی های الکی بنوشید، ممکن است تارهای صوتی‌تان رطوبت لازم برای تولید بهترین صدای ممکن را نداشته باشند. همچنین او می‌گوید: «تارهای صوتی باید انعطاف‌پذیری خوبی داشته باشند، چون با سرعت زیادی می‌لرزند.» تارهای صوتی زنان به‌طور متوسط ۲۰۰ بار در ثانیه می‌لرزند، این عدد برای مردان حدود ۱۲۰ بار در ثانیه است. با هر وعده‌ی غذایی، آب بنوشید. یک بطری کوچک آب را پر کنید و مرتب از آن کم کم بنوشید. شاید این مقدار آب زیاد به نظر برسد اما باید بدانید اغلب مردم کم‌تر از حد مورد نیازشان آب می‌نوشند.
از فریاد زدن پرهیز کنید. شوارتز می‌گوید: «عاشقِ فریاد زدن برای تشویق تیم مورد علاقه‌تان هستید؟ باید بگویم قطعا این کار برای تارهای صوتی‌تان خوب نیست.» فریاد زدن می‌تواند باعث کشیده شدن آنها شود و صحبت کردن را برای‌تان مشکل کند. در بدترین حالت، فریاد زدن می‌تواند به گره‌های صوتی و برآمدگیِ تارهای صوتی منجر شود.
حداقل ۷ ساعت در شب بخوابید. یک صدای خسته، بد به‌نظر خواهد رسید. همچنین خستگی برای صدای‌تان مضر است.
زمزمه نکنید. این کار برای صدای‌تان مشکل ایجاد می‌کند و باعث کشیدگی تارهای صوتی‌تان می‌شود.
۶. حواس‌تان به وضع نشستن یا ایستادن‌تان باشد
دِوُر اعتقاد دارد طرز نشستن یا ایستادن هم می‌تواند سخنرانی شما را تحت‌تأثیر قرار بدهد. صاف ایستادن یا نشستن به شما اجازه می‌دهد به خوبی نفس بکشید و صدای‌تان قدرت نفوذ بیشتری داشته باشد. کمی تکان دادن سر هم می تواند مفید باشد. اگر چانه‌تان را بالا ببرید و سرتان را کمی کج کنید، می‌توانید طنینِ صدای‌تان را کم کنید و در نتیجه صدای‌تان شفاف‌تر به گوش برسد. او می‌گوید: «اگر شانه‌های‌تان به هم نزدیک باشد و به سمت سرتان قوز داشته باشد، بخش بزرگی از قدرت بالقوه‌ی صدای خود را از دست می‌دهید. «
۷. مراقب زیر و بَم صدای‌تان باشید
شوارتز می‌گوید: «معمولا صداهایی با شیب زیاد یا خیلی زیر، به دلیل اضطراب یا عدم اطمینان گوینده به‌وجود می‌آیند.» استفاده از شیب صحیحِ صدا به شما کمک می‌کند ارتباطات بهتری برقرار کنید. می‌توانید بهترین اوج صدای‌تان را با گفتن «آ-ها» پیدا کنید (همان عبارتی که به جای «بله» در جواب یک دوست می‌گویید). شوارتز اعتقاد دارد که اوج صدای‌تان در هنگام صحبت کردن باید با «آ» همخوانی داشته باشد.
۸. خودتان را آماده کنید
شاید باورتان نشود اما یک قهرمان دویِ سرعت المپیک، قبل از اینکه سعی کند رکورد دنیا را جا به جا کند، حداقل ۳ ساعت را صرف گرم کردن تمام اعضای بدنش می‌کند. راستش را بخواهید من به جایی رسیده‌ام که قبل از پیاده‌روی حتما باید بدنم را گرم کنم، وگرنه عضلات پشت پایم به شدت درد می‌گیرند.
داشتن آمادگی یک ضرورت است. برای تقویت قدرت بیان‌تان هر روز صبح را با گرم کردن صدای‌تان شروع کنید. عضلات صورت‌تان را بکشید. برنامه‌های‌تان را به ترتیب اجرا کنید. یکی از تمرین‌هایی که برای گرم کردن تارهای صوتی می‌توانید انجام دهید ارتعاش لب‌ها با عبور هوا از بین آنهاست (برای آشنایی با این تمرین ویدئوهای Lip Roll را در اینترنت جستجو کنید.) ماهیچه‌های گردن‌تان را شُل کنید. تمرین‌های تنفسی‌تان را انجام دهید. حتی اگر زمانی برای گرم کردن صدای‌تان صرف نمی‌کنید، هر روز صبح ۵ دقیقه را به آماده کردن صدای‌تان اختصاص دهید. این تکنیک برای صدای‌تان به‌طور شگفت‌انگیزی خوب و برای سلامتی‌تان مفید است. اگر هنوز فکر می‌کنید این ترفند احمقانه است، توجه داشته باشید «سلین دیون» که سال‌ها در زمینه‌ی خوانندگی تجربه دارد و در کارش بسیار موفق است هنوز هم، هر روز صبح را با این تمرین‌های پایه‌ای آغاز می‌کند.
۹. «بدون آمادگی خواندن» را شروع کنید
در موسیقی، به توانایی خواندن یک برگه‌ی موسیقی (که تا به‌حال آن را ندیده‌اید) و نواختن آن به وسیله‌ی آلت موسیقی، «بداهه‌نوازی» می گویند.
برای سخنرانی های طولانی یا پروژه های بزرگ مثل صداگذاری کتاب های صوتی یا ویدئوهای آموزشی، ممکن است وقت تان برای چندین‌بار روخوانی متن، قبل از شروع کار تلف شود، بدون اینکه نیازی به این کار باشد. به جای آن می‌توانید تمرین کنید هنگامی که برای بار اول متنی را می‌خوانید، آن را خوب بیان کنید. ممکن است مدتی طول بکشد تا دهان و چشم های‌تان هماهنگ شوند اما این مهارت به‌خوبی با گام بعدی که از آن صحبت خواهیم کرد در ارتباط است.
۱۰. تمرین کنید
برای تقویت قدرت بیان باید تمرین کنید. با اینکه دیگران بارها و بارها اهمیت تمرین کردن را برای نتیجه دادن کارها توضیح داده‌اند، ما هم در مورد آن صحبت می‌کنیم. بهترین هنرمندان دوبله می‌توانند هزاران کلمه را بدون ارتکاب اشتباه بیان کنند، اما برای به‌دست آوردن این مهارت، سال‌ها زمان لازم است. تمرین باعث از بین بردن نواقص می‌شود و صداپیشه‌ها از این راه به موفقیت می‌رسند.
خیلی‌زود روی غلتک می‌افتید و خواندن و گفتارتان به‌هم پیوسته و بدون اشتباه می‌شود. به این ترتیب در وقت‌تان صرفه‌جویی، در کارتان پیشرفت و از مهارت‌تان سود کسب می‌کنید و قدرت نفوذ کلام‌تان را بالا می‌برید.
۱۱. آرام باشید
شاید این آخرین نکته باشد اما مهمترین مسئله است. چرا؟ چون اگر تازه‌کار هستید، هر یک از سخنرانی‌ها یا آزمون‌ها می‌تواند برای‌تان به آخرین‌شان هم تبدیل شود. پس همه‌چیز به این چند دقیقه یا حتی چند ثانیه بستگی دارد و این موضوع می‌تواند شما را نگران کند. عمیق نفس بکشید و لبخندی بزنید (که می‌توانید صدایش را از طریق بلندگو بشنوید). به توانایی‌های خودتان اعتماد داشته باشید و بدانید فرقی ندارد چه اتفاقی می‌افتد، مهم این است که شما به بهترین شکل تلاش کرده‌اید.
امیدواریم با خواندن این متن یاد گرفته باشید که چطور مهارت‌های گفتاری و فن بیان‌مان را ارتقا دهیم.
نظرات کاربران
-
- sentiment_very_dissatisfied share visibility favorite_border
